Pilar Pendidikan Karakter

Standard

Undang-undang Republik Indonesia nomor 20 tahun 2003 tentang Sistem Pendidikan Nasional (UU Sisdiknas) merumuskan fungsi dan tujuan pendidikan nasional yang harus digunakan dalam mengembangkan upaya pendidikan di Indonesia. Pasal 3 UU Sisdiknas menyebutkan, “Pendidikan Nasional berfungsi mengembangkan dan membentuk watak serta peradaban bangsa yang bermartabat dalam rangka mencerdaskan kehidupan bangsa, bertujuan untuk berkembangnya potensi peserta didik agar menjadi manusia yang beriman dan bertakwa kepada Tuhan Yang Maha Esa, berakhlak mulia, sehat, berilmu, cakap, kreatif, mandiri, dan menjadi warga negara yang demokratis serta bertanggung jawab”.

Tujuan pendidikan nasional itu merupakan rumusan mengenai kualitas manusia Indonesia yang harus dikembangkan oleh setiap satuan pendidikan. Oleh karena itu, rumusan tujuan pendidikan nasional menjadi dasar dalam pengembangan pendidikan budaya dan karakter bangsa.

Menurut UU No. 20 tahun 2003 pasal 3 menyebutkan pendidikan nasional berfungsi untuk mengembangkan kemampuan dan membentuk karakter bangsa yang bermartabat. Ada sembilan pilar pendidikan karakter, diantaranya :

  1. Cinta Tuhan dan segenap ciptaan-Nya
  2. Tanggung jawab, kedisiplinan, dan kemandirian
  3. Kejujuran atau amanah dan kearifan
  4. Hormat dan santun
  5. Dermawan, suka menolong, dan gotong royong atau kerjasama
  6. Percaya diri, kreatif, dan bekerja keras
  7. Kepemimpinan dan keasilan
  8. Baik dan rendah hati
  9. Toleransi kedamaian dan kesatuan

Ayo Belajar Macapat #6-11 !

Standard

6.      Dhandhanggula Slendro Manyura (2 Pada)

10-i       Pamedare wasitaning ati

10-a      cumantha kahaniru pujangga

8-e      dhahat mudhahing batine

7-u      nanging kedah ginunggung

9-i       datan wruh yen akeh ngesemi

7-a      hamek sahang rumpaka

6-u      basa kang kalantur

8-a      tutur kang katula tula

12-i       tinaten tinuruh kalawan riri

7-a      mrih padhang ing sasmita

10-i       Wus pinesthi kersaning yang widhi

10-a      nagri kita kelakon mardika

8-e      tulus nir sambekalane

7-u      kahane wus jumbuh

9-i       pancasila dhasar nagari

7-a      tata tentrem raharjo

6-u      hing salaminipun

8-a      murah sandhang murah pangan

12-i       sayuk rukun saiyeg mbantu nagari

7-a      rampunging pembangunan

7.      Maskumambang Pelog Barang (2 Pada)

12-i       Nadyan silih bapa biyung khaki nini

6-a      sadulur myang sanak

8-i       kala mun muruk tan becik

8-a      nora pantes yen dennuta

12-i       Apan kaya, mangkoro watekan niki

6-a      sanadyan wong tuwa

8-i       yen nduwe watak tan becik

8-a      miwah tindak tan prayoga

8.      Durma Pelog Barang (2 Pada)

12-a      Dipun sami ambanting sarira nira

7-i       cegah dahar lan guling

6-a      darapon suda a

7-a      nepsu kang ngambra ambra

8-i       re rema ing tyas i reki

5-a      dadi sabaring

7-a      karsanira lestari

12-a      Paman-paman apa wartane ing ndalan

7-i       ing ndalan ken wong mati

6-a      mati kena apa

7-a      mati suduk selira

8-i       ing jaja terusing nggigir

5-a      pan kani aya

7-a      badan kari ngalinting

9.      Pangkur Pelog Nem (2 Pada)

8-a      Sekar pangkur kang winarna

11-i       lelabuhan kang kanggo wong ngaurip

8-u      ala lan becik puniku

7-a      prayoga kawruh ana

12-u      adat waton punikun dipun kadulu

8-a      miwahta ing tata karma

8-i       den kaesthi siyang ratri

8-a      Mingkar mingkuring angkara

11-i       akarana karenan mardisiwi

8-u      sinawung resming kidung

7-a      sinuba sinukarta

12-u      mrih kretarta pakartining ngilmu luhung

8-a      kang tumrap ing tanah jawa

8-i       agama ageing aji

10.      Megatruh Pelog Barang (2 Pada)

12-u      Wong ngawula ing ratu luwih pakewuh

8-i       nora kena minggrang minggring

8-u      kudu mantep sartanipun

8-i       setya tuhu marang gusti

8-o      dipun miturut sapakon

12-u      Sigramilir sanggathek si nangga bajul

8-i       kawandasa kang jageni

8-u      ing ngarsa miwahing pungkur

8-i       tanap ing kanan kering

8-o      sang gethek Lampahnya alon

 11.      Pocung Slendro Manyura (5 Pada)

12-u      Kamulane kaluwak nom nomanipu

6-a      pandadi sasi tunggal

8-i       pocung arane puniki

12-a      yen wus tuwa kaluwake pisah-pisah

12-u      Prakancaku sing sregep ngglenya sinau

6-a      aja padha wegah

8-i       sing tlaten lawan taberi

12-a      golek ilmu rakena padha sembrono

12-u      Ngilmu iku, kelakone kanthi laku

6-a      lekase lawan kas

8-i       tegese kasyantosani

12-a      setyo budya pangkese durangkara

12-u      Resik iku perabot iman satuhu

6-a      aja padha-padha

8-i       resik-resik saben ari

12-a      badan sehat awak kuwat salaminya

12-u      Sehat iku pawitan awak utama

6-a      ngapa bal penak

8-i       olah raga saben ari

12-a      bisa ndudut umur kita rada dawa


Ayo Belajar Macapat #1-5 !

Standard

1.      Mijil Pelog Barang (2 Pada)

10-i       Pomakaki padha dipuneling

6-o      hing pitutur ingong

10-e      sira uga Satriya arane

10-i       kudu anteng jatmika ing budi

6-i       ruruh sarta wasis

6-u      samubarangipun

10-i      Saranane murit bisa wasis

6-o     kudu tansah Tlatos

10-e     amarsudi piwulang gurune

10-i      sregep mlebu tebih raos isin

6-i      takon yen tan ngerti

6-u     samubarang kawruh

2.      Gambuh Pelog Nem (1 Pada)

7-u      Sekar gambuh ping catur

10-u      kang cinatur polah kang kalantur

12-i       tanpa tutur katula tula katali

8-u      kadaluwarsa Sakatutuh

8-o      kapatuh pa dadi awon

3.      Sinom Pelog Nem (2 Pada)

8-a      Ambeke kang wus utama

8-i       tan ngendhak guna ning janmi

8-a      amiguna ing aguna

8-i       sasolahe kudu bathi

7-i       pintere den alingi

8-u      bodhone dino kok ngayun

7-a      pamrihe den inaa

8-a      Amengangi jaman edan

8-i       ewah aya ing pambudi

8-a      melu edan nora tahan

8-i       yen tan melu anglakani

7-i       baya kaduman milik

8-u      kaliran wekasanipun

7-a      dilalah kersa allah

8-i       begja begjane kang lahi

12-a      luwih becik begja kang iling lawan waspada

4.      Asmaradana Slendro Barang Miring (2 Pada)

8-i       Padhane tepana ugi

8-a      kabeh parentah ing sarak

8-e      terusna lahir batine

8-a      salat limang wektu uga

7-a      tankena tinggala

8-u      sapa stinggal dadi gabug

8-a      yen misih remen neng praja

8-i       Nora gampang wong ngurip

8-a      yen tan weush urip ira

8-e      padha lan kebo uripe

8-a      angur kebo danging ira

7-a      kalal lamun prinangan

8-u      pan manungsa dangingipun

5.      Kinanthi Slendro Manyura (2 Pada)

8-u      Padha gulangen ing kalbu

8-i       ing sasmita amrih lantip

8-a      aja pijer mangan nendra

8-i       kaprawiran denka esthi

8-a      pesunen sari ra nira

8-i       cegahen dhahar lan guling

8-u      Kinanthi liring pitutur

8-i       kentang rambut menyan putih

8-a      wasana diput pratela

8-i       mulia wiranging wuri

8-a      cecangkok waring kalapa

8-i       kang dadi pathoking urip